Sjavoeot; het feest van ontvangen
Een Jood viert Sjavoeot, een christen het Pinksterfeest. Naast verschillen zijn er ook bijzondere overeenkomsten. Vind jij het ook moeilijk om aan een ongelovige studievriend of collega-vakkenvuller uit te leggen wat je gelooft bij Pinksteren? Misschien kan het verhaal over Sjavoeot je een beetje helpen.
Het feest begint dit jaar op zondagavond 16 mei en duurt tot dinsdagavond 18 mei, in de week voor Pinksteren. Het feest heet in de Bijbel ‘Wekenfeest’ (Ex. 24:22, Num. 28:26, Deut. 16:10-16 en 2 Kron. 8:13). Met Pesach begint de oogst; vanaf dát moment worden precies zeven weken afgeteld (dat heet de Omertelling), waarna er ‘Dankdag voor gewas en arbeid’ plaatsvindt: het Wekenfeest! Lees eens wat erbij staat: “U moet u verblijden voor het aangezicht van de HEERE, uw God…” Dat is de toon die hoort bij dit feest. Samen met Pesach en Loofhuttenfeest hoort Sjevoeot tot de grote feesten waarop een Jood naar de tempel moest komen.
Het was dus aanvankelijk een oogstfeest; maar later is de inhoud verlegd naar de wetgeving op de Sinaï. Daarin zit het element ‘ontvangen’. De oogst ontvangen we van God, maar hoger nog is het ontvangen van Gods Woord (Wet). Daarom zie op Sjevoeot de sjoel (synagoge) versierd met pasgeoogste bloemen; vooral ook de heilige ark (kast met thorarollen) en de bima (spreekgestoelte).
Het bestuderen van de Thora vormt een belangrijk onderdeel van Sjavoeot. De eerste nacht blijft men op om Bijbelstudie te doen. Soms worden delen uit de Thora voorgelezen; soms ook wordt slecht over één woord gemediteerd.
Een broeder – met wie ik tot 2004 op huisbezoek ging in Schoonhoven – die jaren in Jeruzalem heeft gewoond, maakte tweemaal zo’n leernacht mee. Dat is supergoed vol te houden: er is volop vers fruit en koffie! Daarnaast eet men hoofdzakelijk zuivelproducten, zoals kaas. Na deze nacht volgt het gezamenlijk sjachariet (ochtendgebed), dat wel drie kwartier tot anderhalf uur duurt. Eén van de bekendste gebedszinnen is het Sjema Israel (Hoor Israël, de Eeuwige is onze God; de Eeuwige is Eén!), woorden die wij kennen bij de lezing van de Tien Geboden.
Elke dag heeft zijn vaste liturgie: de eerste dag leest men uit Shemot (Exodus); de tweede dag uit Dewariem (Deuteronomium). Na Sjevoeot mogen mensen weer trouwen, mannen zich weer scheren en mag er weer instrumentale muziek klinken. Dat mocht vanaf Pesach niet meer.
Nu die link naar Pinksteren zoals wij het kennen. Pak Handelingen 2 er eens bij.
De spotters in vers 13 roepen volgens onze vertaling: “Ze zijn vol zoete wijn”. Maar letterlijk staat er: ze zijn opgezwollen van ‘glucose’ (zoet sap); een pak appelsap dat gist wordt bol, opgeblazen… Weet je nog van dat verse zoete fruit dat volop werd gegeten tijdens de leernacht? Hadden de discipelen ook zo’n leernacht ? In vers 1 lees je dat ze allen eensgezind bijeen zijn: dat is geen visite maar een bijeenkomst met een geestelijk karakter: een leernacht?
Er zijn tekenen: wind, vuur en talen. Op de Sinaï waren eveneens tekenen. Daar werd het volk bang, toen God neerdaalde; op de eerste Pinksterdag worden mensen verwonderd. Mozes’ aangezicht schitterde als het licht van de zon, maar op de hoofden van de discipelen was eveneens licht te zien. Bij de Sinaï werd het volk bang toen God sprak; hier worden mensen, na de preek van Petrus, verslagen in het hart. Ze duiken niet meer weg voor God, maar buigen voor Hem en roepen om vergeving. Bij Sinaï bleef het volk zichzelf en beloofde alles te doen wat God gebood. Hier zijn mensen erachter dat ze het niet zelf meer kunnen.
Sjevoeot heeft als kernwoord ‘ontvangen’. Op Sinaï ontving het volk de Wet, om op de goede weg te blijven. Maar nú ontvangen we de Heilige Geest! Moet je eens lezen wat Jeremia daar al over profeteerde: “Zie, er komen dagen, spreekt de HEERE, dat Ik met het huis van Israël en met het huis van Juda een nieuw verbond zal sluiten, niet zoals het verbond dat Ik met hun vaderen gesloten heb op de dag dat Ik hun hand vastgreep om hen uit het land Egypte te leiden – Mijn verbond, dat zij verbroken hebben, hoewel Ík hen getrouwd had, spreekt de HEERE. Voorzeker, dit is het verbond dat Ik na die dagen met het huis van Israël sluiten zal, spreekt de HEERE: Ik zal Mijn wet in hun binnenste geven en zal die in hun hart schrijven. Ik zal hun tot een God zijn en zíj zullen Mij tot een volk zijn. Dan zullen zij niet meer eenieder zijn naaste en eenieder zijn broeder onderwijzen door te zeggen: Ken de HEERE, want zij zullen Mij allen kennen, vanaf hun kleinste tot hun grootste toe, spreekt de HEERE. Want Ik zal hun ongerechtigheid vergeven en aan hun zonde niet meer denken.”
Met de komst van de Heilige Geest in ons is God veel dichterbij gekomen dan tijdens Jezus’ omwandeling op aarde. Het wandelen door de Geest is wat Paulus vaak, zoals in de Hebreeënbrief, zet tegenover het leven naar de wet. Nee, we worden niet wetteloos, maar de Geest schrijft het in ons hart… Dat grote wonder, dat nieuwe verbond, begint met Pinksteren. Die link met Sinaï, die de Joden in Sjevoeot zijn gaan zien, is zo raar nog niet! Misschien dat zij met een deksel op hun gezicht wel meer hebben gezien dan veel mensen in de kerk.
Zeg, begrijp jij nu al iets beter wat Pinksteren betekent? Er is iets nieuws aangebroken: De Geest spreekt álle ‘talen’ en doorbreekt de grenzen, die door mensen zijn gemaakt. Misschien is de mooiste taal van de Geest wel de taal van het hart!
