Seksuele opvoeding in Bijbels perspectief
Onze kinderen groeien op in een wereld met een vrije seksuele moraal. Seksualiteit wordt steeds meer gezien als een doel op zich en wordt losgemaakt van het huwelijk, liefde en trouw.
Kinderen worden al heel jong geconfronteerd met allerlei invloeden. Om onze kinderen hierin te begeleiden is het belangrijk om hen eerlijk en open op te voeden. Dit artikel gaat in op een specifiek onderdeel van de opvoeding, namelijk de seksuele opvoeding. Wat zegt de Bijbel over dit thema? Hoe geef je hier vorm aan?
Wat zegt de Bijbel?
Seksualiteit is een gave van God in de schepping. Op de zesde dag maakte God de mens, Adam. We lezen dat God het niet goed vond dat de mens alleen zou zijn: Hij maakte voor Adam een vrouw. Met haar was Adam één. 'En God schiep den mens naar Zijn beeld; naar het beeld van God schiep Hij hem; man en vrouw schiep Hij ze.’ (Genesis 1 vers 27) Eén van geest en ook één van lichaam. Ze hadden elkaar lief en mochten de lichamelijke intimiteit beleven als een gave van God. In Efeze 5 vergelijkt Paulus het huwelijk van een man en een vrouw met het geestelijke huwelijk van Christus en Zijn gemeente. Hieruit mag je concluderen dat wanneer Paulus deze vergelijking maakt, de band tussen een man en vrouw wel bijzonder mooi en goed moet zijn. 'Daarom zal een mens zijn vader en moeder verlaten en zal zijn vrouw aanhangen, en zij twee zullen tot één vlees wezen. Deze verborgenheid is groot; doch ik zeg dit ziende op Christus en op de gemeente.’ (Efeze 5 vers 31, 32) Daarom moeten we er zuinig op zijn en mogen we als ouders daar in verwondering met onze kinderen over spreken.
Eigen bagage
Seksuele opvoeding heeft direct te maken met wie we als ouders zelf zijn. De manier waarop er vroeger in het ouderlijk gezin met seksualiteit werd omgegaan, heeft invloed op hoe jij nu denkt en doet. Ook de rol van seksualiteit in je eigen liefdesrelatie heeft invloed op het gesprek. Het is heel fijn als je uit een gezin komt waar seksualiteit bespreekbaar was. Waarschijnlijk rust er dan geen taboe op dit onderwerp en ervaar je geen grote drempel om er met je kinderen over te spreken. Het kan ook zijn dat er vroeger thuis vooral waarschuwend over seksualiteit werd gesproken; je moest er vooral ver vandaan blijven. Misschien is er bij jullie thuis wel gezwegen over dit onderwerp en moest je hier zelf je weg in vinden. Juist dan is het een hele overwinning als er toch een begin mag worden gemaakt met seksuele opvoeding.
Veilige omgeving
Al direct na de geboorte is het voor een baby belangrijk om in een liefdevolle omgeving te zijn. Liefdevol aangeraakt worden geeft jonge kinderen een gevoel van veiligheid en troost. Ook krijgen ze het gevoel dat ze er mogen zijn en dat hun lichaam waardevol is. Dit hoort bij seksualiteit, want seksualiteit heeft te maken met het beleven van je eigen lichamelijkheid. Je kind voelt zich waardevol en dat is belangrijk voor het opbouwen van een seksuele relatie in de toekomst.
Eerlijke voorlichting
'Juist de onzekerheid waarin de kinderen komen ten gevolge van het seksuele ontwaken, is zo dikwijls een basis voor religieuze twijfel. Arme ouders, die pogen over godsdienstige dingen met hun kind te spreken, terwijl het kind van dag tot dag sterker bevroedt en met groter zekerheid gaat weten dat vader en moeder hem over seksuele dingen leugentjes vertellen;' {...} (Dr. J. Waterink, p. 103, Aan moeders hand tot Jezus)
Bovenstaande citaat van dr. Waterink stemt tot nadenken. Kinderen hebben, evenals op andere terreinen, recht op een eerlijke seksuele voorlichting. Je kunt daar al heel vroeg mee beginnen, zo gaandeweg, in het leven van alledag. Kinderen vinden het niet vreemd als je hen, passend bij de leeftijd en het karakter van het kind, steeds iets meer vertelt over hoe de Heere ons heeft geschapen en hoe Hij seksualiteit heeft bedoeld. Als wij als ouders open zijn, geeft dit een kind ruimte om ook open te zijn.
Het is belangrijk om kinderen tijdig voor te bereiden op de lichamelijke veranderingen die komen als hun lichaam volwassen wordt. Zorg ervoor dat het kind niet voor verrassingen komt te staan. Het is goed om met je kind in gesprek te zijn. Veroordeel niet, maar spreek over hoe de Heere seksualiteit bedoeld heeft. Spreek ook over grenzen en zelfbeheersing. De Heere vraagt van ons dat we onze seksuele gevoelens beheersen en bewaren voor binnen het huwelijk.
Het gebed
In een christelijk gezin neemt het gebed een belangrijke plaats in. ‘Ik hef mijn ogen op tot U, Die in de hemelen zit. Zie, gelijk de ogen der knechten zijn op de hand hunner heren; gelijk de ogen der dienstmaagd zijn op de hand harer vrouw; alzo zijn onze ogen op den HEERE, onze God, totdat Hij ons genadig zij (Psalm 123 vers 1b en 2)'. In deze psalm horen we iets van het aanhoudende gebed van de dichter, maar ook iets van zijn verwachting. 'Totdat Hij ons genadig zij'. Dat mag ons als ouders aansporen om al onze vragen en moeilijkheden rond de seksuele opvoeding van onze kinderen bij Hem te brengen met de verwachting dat Hij ons genadig wíl zijn. Wat is het rijk als we onze kinderen meegeven dat God er is, dat Hij volkomen betrouwbaar is en dat we met onze vreugden én onze zorgen bij Hem terecht kunnen.
Tot slot
Wie voelt zich niet tekort schieten als het gaat over seksuele opvoeding. Misschien moet je als ouder erkennen dat je zelf in seksuele zonden leeft. De Heere vraagt van ons (dagelijks) bekering. Daarin hebben ouders en kinderen hetzelfde nodig. Zien onze kinderen dat wij als ouders ook alleen van genade kunnen leven?!
Seksuele opvoeding is veelomvattend. In dit artikel komen slechts een aantal aspecten aan de orde. De bijbehorende opvoedreader van de HHJO gaat met extra uitleg, leestips en verwerkingsopdrachten dieper op dit thema in.