Kapitein op een slavenboot
Geregeld citeert dominee De Vries het lied ‘Amazing grace, how sweet they sound’ in preken en toespraken. Waardoor raakt dit lied van John Newton (1725-1807) hem; en waarom is deze boodschap belangrijk voor jongeren?
Waarom is dit lied voor u zo waardevol?
‘Wel omdat hierin op Bijbelse en persoonlijk wijze het wonder van Gods genade wordt verwoord. Als wij de Heere Jezus echt mogen kennen als onze Zaligmaker, is dit omdat Hij ons uit de duisternis tot Zijn licht trok. Hij maakte ons van onwillig en ongeïnteresseerd tot een mens voor wie het diepste verlangen is, alleen op Christus te leunen en uit Hem te leven. De kracht van Amazing grace is dat het de taal en boodschap van de Bijbel weerspiegelt. Ik denk daarbij vooral aan de brieven van Paulus.
Na het gezang Vaste Rots van mijn behoud citeer ik het meest in preken en toespraken het lied ‘Amazing grace, how sweet the sound, that save a wretch like me, I once was lost, but now am found was blind but now I see.’ Van dit lied bestaan meerdere Nederlandse herdichtingen. De mooiste vind ik die van Nico Eikelenboom: ‘Genade woord van heerlijkheid, van vrijspraak in ’t gericht, vond mij in mijn verlorenheid en gaf mijn ogen licht.’
Wie was John Newton?
‘De dichter van het lied had een godvrezende moeder. Zij stierf toen hij nog geen zeven jaar oud was. Haar diepste wens was dat haar zoon een dienaar van het Evangelie zou worden. Die wens is vervuld, al leek het er aanvankelijk niet veel op. Newtons vader was kapitein op de grote vaart. Op tienjarige leeftijd ging Newton met zijn vader mee naar zee. Hij was zeer leergierig. Naast wiskunde leerde hij op zee naast Grieks en Latijn. Hij beheerste meerdere eigentijdse talen.
Op achttienjarige leeftijd werd hij door het uitbreken van de oorlog met Frankrijk gedwongen op dienst te nemen op het marineschip de Harwich. Op eigen verzoek werd Newton in de haven van Madeira overgeplaatst naar het handelsschip de Pergasus dat op Guinee voer. Het ging om een slavenschip. In West-Afrika trad hij in dienst van een slavenhandelaar maar kwam daarbij feitelijk zelf in een toestand van slavernij terecht. Newton was inmiddels geheel vervreemd van het christelijke geloof. In West-Afrika liet hij zich ook in met magische praktijken.
In 1747 gaat hij samen met een vriend aan boord van de Greyhound om terug te keren naar Engeland. Midden op de Atlantische oceaan. de Greyhound in een zware storm terecht.. Newton kwam in de nood. Wat zijn moeder hem geleerd had, kwam bij hem terug. Hij riep God aan en beloofde dat hij de Schriften zou gaan onderzoeken, als hij gespaard bleef. Dat laatste was inderdaad het geval. Deze gebeurtenis was een keerpunt in Newtons leven.
Newton beschouwde zijn eigen bekering als uitzonderlijk (My case has been extra-ordinary). Slechts zeer weinigen worden immers uit zo’n grote diepte waarin hij was weggezonken, opgehaald. Degenen bij wie dit wel geschiedt, plegen zeer diepe overtuigingen van zonden te hebben. Newton moest echter betuigen dat hij aanvankelijk wel een zeker besef had van de ernst van zijn zonden, maar erg onkundig was ten aanzien van zijn aangeboren zondige aard. Evenmin had hij in de eerste jaren na zijn bekering een bijzondere ijver om aan Christus gelijkvormig te worden aan de dag gelegd. In alle opzichten was naar zijn eigen getuigenis de eerste fase van zijn geestelijke leven mager. Een tijd van eerste liefde heeft hij niet gekend. Pas na zes jaar kwam hij tot meer zicht in de diepe betekenis van de boodschap van Gods genade.
Hij werd predikant?
Als stuurman en later als kapitein van een slavenschip heeft Newton vier zeereizen ondernomen. Later werd het hem tot schuld dat hij deelgenomen had aan de slavenhandel en heeft hij het parlementslid William Wilberforce gesteund in zijn strijd tegen de slavernij. Na vervolgens een aantal jaren een hoge functie bij de douane in Liverpool te hebben gehad, werd hij predikant in de Anglicaanse kerk. Eerst in de plattelandsgemeente Olney en later in Londen. Kenmerkend was zijn liefde tot kinderen van God wat ook hun kerkelijke richting was.
"Ik weet nog altijd dat ik een grote zondaar ben en dat Christus een grote Zaligmaker is.’’
Aan het einde van zijn leven werd zij geheugen minder. Meer dan eens zei hij: "Ik weet nog altijd dat ik een grote zondaar ben en dat Christus een grote Zaligmaker is."
Veel jongeren worstelen met geloofszekerheid. Wat adviseert Newton hen?
Naast zijn gedichten is Newton vooral door de vele brieven die hij aan tal van personen schreef bekend geworden. Veelal waren die brieven van meet af aan voor een breder publiek bedoeld.
Graag geef ik door hoe hij inging op de vraag naar geloofszekerheid. Aan een vrouw die hierover werd aangevochten omdat zij niet kon vertellen van een duidelijke omzetting, antwoordde Newton het volgende: ‘Als u bedoelt dat u nooit een buitengewone ervaring hebt gehad, zoals een soort gezicht of een stem uit de hemel, moet ik u zeggen dat ik in dezelfde omstandigheid verkeer als u. Toch weet ik dat Christus voor zondaren gestorven is. Ik ben ervan overtuigd dat ikzelf een zondaar ben. Ik weet dat Christus hen nodigt die de rampzaligheid verdiend hebben. Dat geldt ook van mij. Ik weet dat ik ingegaan ben op Zijn uitnodiging en mij toevertrouwd heb aan Hem en vanuit de werkingen van Zijn Geest in mijn leven weet ik dat Hij met mij is. Daarom durf ik te betuigen dat Hij ook voor mij is gestorven. Ik weet dat ik Zijn kind ben, omdat Hij mij leert om Abba, Vader te zeggen. Ik weet dat ik van Hem ben, omdat Hij mij in staat heeft gesteld Hem als mijn deel te verkiezen. De liefde waarmee ik Hem liefheb is maar zwak, maar Hij heeft die liefde in mij ontstoken en Hij zorgt dat die liefde niet uitdooft. Omdat het Zijn werk is, weet ik dat vele wateren die liefde niet kunnen uitblussen.’
