Diaconaat voor jongeren
Op het kerkplein staan verschillende groepjes jongeren na de dienst gezellig bij elkaar. Ze hebben een geanimeerd gesprek en regelmatig klinkt er gelach. Je kunt je bijna niet voorstellen dat het artikel dat je deze week las over toenemende problemen bij jongeren waar is. Zouden er in onze gemeente ook jongeren zijn die geldzorgen hebben of die verslaafd zijn? Zouden er ook jongeren zijn die met een dreigende burn-out of met andere noden te maken hebben?
Is er nood onder jongeren?
Om een goed antwoord te krijgen op deze vragen, kunnen we niet alleen afgaan op de buitenkant die er vaak vrolijk en blij uitziet. Maar jongeren zullen ook niet zomaar uit zichzelf hun zorgen en moeilijkheden met een diaken delen. Toch willen we als diaken ook de signalen van jongere gemeenteleden opvangen.
Om signalen van jongeren op te vangen is persoonlijk contact onmisbaar. Het is daarom goed om als diaconie te streven naar een goede relatie met (jonge) gemeenteleden. En als je zelf minder goed contact hebt met een deel van de jongeren? Dan is het goed om andere gemeenteleden, zoals catecheten, clubleiding, (jeugd)ouderlingen actief te vragen hun antenne voor het opvangen van signalen uit te steken. En vraag boven alles of God ons oog en oor wil geven om de signalen te herkennen.
Aan de slag met signalen
Als we direct of via anderen signalen van problemen bij jongeren krijgen, moeten we daar natuurlijk iets mee doen. Allereerst is het goed te bepalen welk kerkenraadslid met de jongere in gesprek gaat. De scheidslijn tussen het taakgebied van predikant, ouderling of diaken is niet altijd even duidelijk te trekken, omdat de problematiek divers kan zijn. Het kan goed zijn de zaak te bespreken binnen de jeugdcommissie van de gemeente en daarbij te bepalen wie het beste het gesprek met de jongere kan aangaan. Een gesprek met een kerkenraadslid kan voor jongeren best spannend zijn. Daarom kan het vooral bij kwetsbare jongeren beter zijn een een-op-eengesprek te houden. Indien mogelijk is het goed om hierbij voort te borduren op een tijdens eerdere contacten opgebouwde vertrouwensrelatie, zodat de jongere zich veilig genoeg voelt om zich te uiten. Een een-op-eengesprek dient wel op een daarvoor geschikte locatie (ruimte in de kerk waarbij open zicht is) te worden gehouden. Laten we er ten allen tijde voor waken dat jongeren met moeilijkheden tussen wal en schip raken omdat zaken binnen de kerkenraad niet goed worden afgestemd.
Contact met hulpverlening
Afhankelijk van de soort en ernst van de problematiek kunnen we jongeren doorverwijzen naar professionele hulpverlening. Schoolgaande jongeren hebben vaak al contact met hun mentor of het maatschappelijke werk op school. Het Centrum Jeugd en Gezin (CJG) is een belangrijke vraagbaak voor allerlei zaken rond opvoeding en problematiek van kinderen en jongeren. Het CJG kan ook zorgen voor verdere doorverwijzing. Maar ook Stichting Schuilplaats of een vergelijkbare aanbieder van eerstelijns psychosociale hulpverlening heeft veel kennis en expertise in huis om jongeren met problemen te ondersteunen. Als het om financiële zaken gaat is er in veel gemeente een Budget Advies Centrum (BAC) of een soortgelijke instelling waar ondersteuning in het omgaan met geld wordt geboden. Bij alle inspanningen in het zoeken van geschikte hulp dienen we de ouders/verzorgers van de jongere zoveel mogelijk te betrekken en het spreekt voor zich dat de jongere hierin zelf ook een actieve rol dient te spelen.
Beleid kerkenraad en diaconie
Het beleid van kerkenraad en diaconie rond de zorg voor jongeren dient allereerst gericht te zijn op het opbouwen van een vertrouwensrelatie met jongeren. Dit is nog niet zo eenvoudig omdat jongeren vaak hun eigen leefwereld en cultuur hebben. Actieve inspanning van kerkenraadsleden is nodig om het contact met jongeren te leggen en te intensiveren. Deze inspanning kan bestaan uit: het geven van catechisatie, het bezoeken van clubavonden, het organiseren van een diaconale jongerenreis, het houden van een inleiding tijdens een jongerenkamp en een persoonlijk gesprek met jongeren. Diakenen zijn in het bijzonder geroepen zich te richten op de kwetsbare jongeren. Denk hierbij aan jongeren met een beperking, jongeren die langdurig ziek zijn of jongeren die het thuis moeilijk hebben door gebrokenheid in het gezin, uithuisplaatsing of (ernstige) ziekte van ouders. Een bezoekje aan deze jongeren rond een verjaardag of bij een andere gelegenheid of zomaar een gesprekje op het kerkplein of bij de preekbespreking zijn goede middelen om een relatie met hen op te bouwen.
Maar bij alle activiteiten is het goed dat kerkenraadsleden zich ook en vooral realiseren dat zij niet alles zelf kunnen. Maak daarom ook gebruik van (netwerken van) gemeenteleden en clubleiding. Jongeren in deze tijd verdienen het om omringd te worden door liefhebbende en biddende ouders, gemeente- en kerkenraadsleden. Laten we boven alles onze jongeren opdragen aan de Hemelse Vader die het zwakke en onedele van deze wereld heeft uitverkoren (1 Kor. 2:27, 28).
Dit artikel is geschreven voor de brochure: Diaconaat voor en door jongeren. De brochure is op te vragen via de Generale Diaconale Commissie.