Catechese in de 21e eeuw
Wie deze titel leest, zal zich misschien meteen afvragen of catechese in de 21e eeuw anders is dan in de voorgaande eeuwen. Naar mijn besef is die vraag niet simpelweg met ‘ja’ of ‘nee’ te beantwoorden.
In de grond van de zaak is de opgave van de catecheet in alle eeuwen gelijk: de jongeren van de gemeente onderwijzen in de Bijbelse leer. Echter deze leer staat nooit los van het leven. En in dat opzicht brengt elke eeuw zijn eigen vragen mee. Het Woord gaat in elk eeuw de confrontatie met de tijdgeest aan. Dat geldt ook voor de 21e eeuw.
De waarheid
Nu zou er veel te schrijven zijn over de vragen en de fronten van onze eeuw. Dat kan in dit korte bestek niet. Eén van de meest dringende vragen is misschien wel die van het relativisme. De tijd van ‘de grote verhalen’ is voorbij, zo wordt gezegd. Over dé waarheid kunnen we het eigenlijk niet meer hebben; elk mens heeft zijn eigen waarheid. De catechese is ook de plaats om jongeren te leren zich tot deze en dergelijke vragen te verhouden. Wat betekent het om in deze tijd niet enkel te belijden dat Gods Woord dé waarheid is, maar daar ook naar te leven? Hierbij hebben we wel te bedenken dat er geen eeuw geweest is waarin het Woord wél de wind mee had. De mens van alle eeuw is immers de van God vervreemde mens. En het Woord gaat de confrontatie met zijn hart aan. Wat ons betreft, kunnen we wel vaststellen dat we als christenen in dit deel van de wereld in de 21e eeuw meer en meer een minderheid worden in een verhardende seculiere omgeving.
Betrouwbare gids
Wie zich in die eeuw geroepen weet tot de prachtige taak van de catechese is geroepen een betrouwbare gids te zijn. Een gids die de weg weet én die wijzen kan. En met de weg is dan uiteraard bedoeld: de weg ten leven. De weg die ontsloten is in Hem, Die dé Weg, dé Waarheid en hét Leven is! Daarmee is om te beginnen gezegd dat we als catecheet het Woord moeten kennen. Er is misschien veel te zeggen over wat een catecheet allemaal moet kunnen, maar vóór alles moet hij het Woord kennen en heilig vertrouwd zijn met ‘de gezonde woorden’.
Hoe zullen we anderen onderwijzen als we zelf niet onderwezen zijn?
Vervolgens is het van belang dat hij zijn tijd kent. En niet in de laatste plaats heeft hij ook het hart te kennen: zijn eigen hart, wat ook veel inzicht geeft in wat er in de harten van catechisanten leeft. Om nabij hun hart te kunnen komen. Belangstellend, eerlijk en bewogen. Kwetsbaar ook. Beseffend dat onderwijs van hart tot hart om twee harten vraagt. Waarbij de catecheet in alle openhartigheid niet aarzelt om ook iets te delen van zijn eigen verwondering, verlegenheid, vreugde en vrees. Zodat catechisanten merken dat de beleden leer er toe doet, dat het beleefd geloof is. Precies dat wat de Catechismus bedoelt.
